Hier is ie dan eindelijk. Mijn beloofde blog over hoe je als gezin overstapt naar een plantaardige lifestyle. 
Hoewel ik steeds dacht dat jullie niet zitten te wachten op mijn tips, omdat internet er al vol mee staat, krijg ik heel veel vragen van jullie. Variërend van 'welke vervangers zijn lekker' tot 'hoe doe je dat als je kind een feestje heeft'. Ik heb zoveel leuke gesprekken met moeders én vaders én kinderen op Instagram, bij school en tijdens de thee of een borrel.

We maakten een stappenplan aan de hand van onze overgangsperiode, die we graag met je delen!

Motivatie

Een voornemen begint met een plan.  Als je niet helder hebt waarom je iets doet of welke richting je uit wil, blijft dat onrustige gevoel knagen. Steek daarom wat tijd in een plan om over te stappen.

Schrijf voor jezelf op waarom je plantaardig wil gaan eten. Het kan een simpel lijstje zijn met verschillende redenen of een vurig verhaal vanuit je tenen. 
Voor mij zag het er ongeveer zo uit:

Elke dag worden er alleen in Nederland 1,5 miljoen dieren voor menselijk consumptie geslacht / Er is 18 keer zoveel land nodig om een persoon van vlees, zuivel en eieren te voorzien dan een persoon van plantaardig voedsel / de veehouderij is verantwoordelijk voor 65% van de totale stikstofuitstoot / een varken is minstens zo intelligent als een hond / dieren voelen pijn en eenzaamheid / ik wil een liefdevol mens zijn en zo weinig mogelijk leed veroorzaken.

Voor mij wegen alle redenen om geen gebruik te maken van dierlijke producten zwaar. De ene dag voelt het gewicht van het persoonlijk leed van het biggetje dat nooit daglicht zal zien zwaarder. De andere dag het feit dat de 'levende voorraad'  industrie de grootste veroorzaker is van de vervuiling van rivieren en kunstwateren.
Ik heb een manier gevonden om mezelf toegang te geven tot het voelen van pijn en onmacht en steeds weer over te schakelen naar liefde en vreugde. Ik train mezelf de koppeling te maken tussen het verdriet enerzijds en me verheugen op elke volgende maaltijd die zo weinig mogelijk leed zal veroorzaken.

Educatie

Door te blijven lezen en leren, maak je er voor jezelf een uitdagende studie van.  Je kunt je consumentengedrag finetunen, wanneer je toe bent aan de volgende stap. Het helpt om het gevoel van machteloosheid te verminderen. 
Op feestjes en in gesprekken voel je je minder aangevallen. Je kunt op een ontspannen manier toch wat feitjes op tafel gooien.

Zoek informatie die bij jou resoneert! Ik heb gemerkt dat bronnen elkaar opvolgen, zich precies op het juiste moment aandienen, als ik klaar was voor het volgende stukje puzzel. Er komen maandelijks interessante documentaires uit. Netflix en Youtube zijn al jaren mijn beste vrienden als ik een keer niet kon slapen of als ik samen met mijn lief wil bankhangen. Meestal vinden we dezelfde docu's interessant, maar in het begin had hij geen tijd of ruimte in zijn leven om mee te kijken. Ik spreek vaak mensen, vooral vrouwen die heel graag meer voor de wereld willen doen, door minder of geen dierlijke producten te eten, maar hun parter wil vlees niet opgeven. Mijn tip is altijd; ga doen wat je moet doen, zacht en gestaag. Lees, kook, vervang en lach. Anderen zullen volgen. Stephen sloot ook later aan dan mij op het plantpad en is nu bijna nog enthausiaster dan ik ben. 

Mijn lievelings...
Netflix: Cowspiracy / Fork over Knives / The Gamechangers 
Instagram: earthlinged / James Aspey / Plantbased News / LIVEKINDLY / nutrition_facts_org

Kijken met kids: Okja vanaf ongeveer 9 jaar op netflix / Cowspiracy ook trouwens /  Free Willy / Chickenrun 
Lezen met kids: Voorleesboekjes over veganisme heb ik in het nederlands nog niet gevonden. Ineens lijkt het dat in bijna elk boek een koe wordt gemolken, of het kind zijn worteltjes en worstje op moet eten. We leggen aan de peuter uit dat melk voor kalfjes is en worst van planten wordt gemaakt. Als ze ouder wordt leggen we uit dat men vroeger dieren at en dat we overgaan in een tijdperk waarin we planten eten. Vorige week bestelde ik dit boek. Mocht je nog boeken tips hebben voor ons; heel erg welkom!

Vervanglijst

Wij maakten hier thuis een vervanglijst toen we eenmaal de knoop door hadden gehakt. Voor sommigen werkt het om per dag, per maaltijd of per week gerechten te gaan vervangen, maar wij wilden (na jaren 'flexi-aankeutel-veganist' gehanes (wat er op neer komt dat we toch een overgangsperiode haddden:))) in een keer alle zuivel, ei en honingproducten vervangen. Voor de duidelijkheid; we waren toen dus al vega. Om het niet te moeilijk te maken, pakten we onze week-eet-lijst erbij en vervingen room voor haver of sojaroom, honing voor agave nectar of rijststroop en ei voor walnoten bij spinazie. Ik zette alle voorraad op tafel en keek inspecteerde de ingriediënten. Vervolgens zocht ik op vervangers of noteerde uit welke kruiden een mix bestond. Soep met ommelet werd soep met opgebakken tomaat, ui met kruiden fluf (sorry, zo staat het op ons lijstje) en het ei in pannekoeken werd een banaan of een theelepel appelazijn gemixed met een theelepel zuiveringszout alvorens aan het beslag toe te voegen. We eten vleesvervangers bij hollandse stampotten en soms als gehakt in taco's of 'kip stuckjes' door de nasi. Op zaterdag zijn een broodje vegan hamburger of een broodje vegan kroket met mosterd en majo favoriet. De lijst is voor iedereen anders, ga er even voor zitten en zorg ervoor dat de maaltijden nog even lekker precies hetzelfde smaken, zeker voor de kids. Uiteraard maakten we eerst deze producten op. 
Wij mogen hier ieder (samen met een kind) een keer per week Off Piste in de keuken. Mocht dat mislukken eten we een bak kokosyoghurt met appel, banaan, rozijntjes, noten en zaden.

Een kleine greep uit de vervangers in ons keukenkastje:
Mayonaise: Mayolijn van Remia
Melk: haver, amandel, soja en rijstmelk (voor verschillende toepassingen en smaken)
Boter: Zweewsmeisje margarine voor op brood, bakken zonder palmolie van Flower Farm
Yoghurt: kokos yoghurt van Alpro is hier favoriet. Soja yoghurt met smaakjes voor soms
Ijs: je weet wel, Magnummmmm, Ben & Jerry's, steeds meer vegan smaken en sorbetijs natuurlijk
Kaas: Gistvlokken om vegan parmesan en pesto van te maken. Wilmersburger plakjes of stuk (steeds lekkerdere varrianten komen als paddestoelen de grond uit)
Stroopwafels: Puncelie's
Croissants voor soms: 4 super of 6 gewone afbakcroissants van Jumbo huismerk
Broodbeleg: allerlei soorten spreads waaronder curry papya en tomaat basilicum van Aldi. Petit filet à l'American van De Vegetarische slager. Kijk voor daar ook voor vleeswaren om te vervangen. Let op, niet alles is (nog) vegan. 

Voetnoten: 1. Wij laten wekelijks de grote boodschappen bezorgen door Jumbo. 2. Elke maand komen er nieuwe vegan producten bij. 3. Een keer per maand ga ik naar de Natuurwinkel (Ecoplaza) of bestel bij Veggiedeli voor speciale gelegenheden of recepten. 4. Vervangers zijn duurder (eigenlijk de eerlijke prijs), maar als je even op weg bent word je handiger in dingen maken, invriezen en gerechten waarderen zonder vervangers. 5. Biologische productie is onwaarschijlijk belangrijk. Voor onze gezondheid en die van moeder aarde; wij kopen daarom zoveel mogelijk biologisch en zonder palmolie. 

(on)zekerheden over gezondheid

Er bestaat veel onzekerheid over de de vraag of dierlijke eiwitten belangrijk zijn voor ons lichaam. Er wordt ons vaak gevraagd of veganisme wel gezond is voor kinderen. Toen wij wilden stoppen met vlees eten, vroegen wij dit ons ook af. Wij zijn antwoord gaan zoeken aan de hand van de vraag 'Wat heeft een mens of opgroeiend kind nodig om gezond te blijven?' Aminozuren, dit zijn de bouwstenen uit proteïnen, ook wel eiwitten genoemd. (Onverzadigde) vetten (vitamine A, D en E en essentiële vetzuren). Koolhydraten (zetmeel en suikers). Allerlei andere vitamines en mineralen

Onzekerheid bij het overstappen naar een volledig plantaardig voedingspatroon zit 'm in de eiwitten, de B12 vitaminen en essentiële vetzuren. De eerste twee denken we vaak alleen uit vlees te kunnen verkrijgen en de vetzuren uit vis. Langzaam maar zeker blijkt uit steeds meer onderzoek dat dierlijke eiwitten niet noodzakelijk voor ons zijn en misschien zelfs schade kunnen aanrichten. 
We ontdekten dat we eiwitten prima uit planten kunnen halen. We hebben 0,8 gram eiwit per kilo lichaamsgewicht nodig. Met groenten, bonen, peulvruchten en noten komen we er ruim aan. Vitamine B12 maakt een dier niet zelf aan. Ze verkrijgt uit de aarde. Onze grond is echter zo arm geworden dat bacterieën die ons zouden moeten voorzien van B12 nog maar minimaal aanwezig zijn. Nog een reden om te investeren in landbouw zonder pesticiden. Gelukkig voor ons zijn we begonnen aan de vierde generatie vleesvervangers waar B12 aan toegevoegd is, dus als je kids een paar keer per week een vegan burgertje of kipstuckjes eten, krijgen ze B12 binnen. Stephen, de oudsten kinderen en ik slikken B12 in tablet vorm bij.

Het verhaal van vis vind ik zo mogelijk nog verdrietiger van dat van vlees. Het vlees van vis hebben we ook niet nodig om gezond te blijven. Het beestje heeft niet eens een apparte naam van hetgeen op de menukaart staat. Even het korte verhaal; omega 3 vetzuren maakt een vis niet zelf aan, krijgen ze binnen via plankton algen. Bij vis geldt dus ook weer; de voedingsstoffen die wij nodig hebben kunnen we ook rechtstreeks innemen. Het leegvissen van de oceanen gaat in onvoorstelbaar rap tempo. Kijk dit prachtige filmpje om de impact op je in te laten werken. Hier lees je meer over de hoeveelheid gif je binnenkrijgt als je vis eet. Deze prachtige zeedieren hebben de eigenschap de zee te zuiveren van alle troep die wij erin kieperen.

Kinderfeestjes en buiten de deur eten

Deze overgang heb ik als de moeilijkste ervaren in het proces naar volledig plantaardig leven. Ik wilde mijn kinderen niets ontnemen en vond het zielig als zij niet mee konden snoepen van cakejes, snoep en knackworst. Lisa en Jop waren 9 en 7 toen ik mijn eerste poging deed om veganist te worden. Twee aspecten speelden toen een rol in het mislukken ervan. Ik was nog niet zeker genoeg over mijn beweegredenen en er was nog niet zoveel lekkers te krijgen als vervanging. 
Nu is het helemaal anders. Lisa en Jop maken zelf de keuze wat ze doen buiten de deur (13 en 11). Waar Lisa volledig gaat voor het redden van de dieren en de aarde en daarmee geen seconde twijfelt over of haar smaak belangrijker is dan het lijden van een voelend wezen, is Jop wat gevoeliger voor wat anderen van hem zullen denken als hij kiest voor een groter ideaal dan de groep waarmee hij is, lekkernijen afslaat. In het begin nam hij dus nog weleens het knackworstje. Nu walgt hij van het vlees van een geslacht dier. Voor een koekje waar melk in zit knijpt hij nog zijn ogen dicht. Hij heeft er achteraf altijd spijt van. Dit is zijn pad, en die is nauw verbonden met het pad dat ik zelf ging. Alles erin herken ik. Het ideaal om geen leed te wilen veroorzaken heeft hij (iedereen trouwens), hij heeft gewoon veel meer gehechtheden, als acceptatie van leeftijdgenoten en snoepen, die ogenschijnlijk voor geluk zorgen. Door mijn eigen pad te vervolgen, te werken met de gehechtheden waar ik mee worstel, geef ik een richting voor hem om om te kunnen gaan met dingen. Iets opleggen werkt zoiezo bij kinderen (en bij veel volwassenen ;)) averechts, merk ik elke keer weer. Wij leggen uit waarom wij de weg van compassie voor alles dat leeft willen volgen. Dat is het enige wat we kunnen doen. Wat een kind er later mee gaat doen is aan hem. Educatie om een afgewogen keuze te kunnen maken zeg maar.

Met de kleintjes is het een ander verhaal. Die moet je als ouder zoiezo behoeden om een hele schaal met spekjes op te eten ;) Ze eten net als wij geen dieren. We nemen altijd een koekje, cakeje of snoepje mee als we ergens heen gaan waar het waarschijnlijk niet aanwezig zal zijn. We zitten in een overgang fase. Steeds meer mensen minderen met vlees, kaas en zuivel. Steeds meer mensen houden rekekning met ons als we ergens komen. Dit zorgt ervoor dat ik wel eens voor een lastige keuze kom te staan, zoals laatst. Op de verjaardag van Phiene haar vriendje had zijn mama gezorgd voor appelktaart zonder boter, maar met plantaardige boter, speciaal voor ons. Er zit alleen 1 ei in. Eén maar, goed hè?! Ik was zo ontroerd dat ze aan ons had gedacht, dat ik belsoot Phiene een stukje te geven. Ondanks het feit dat ik een cakeje mee had voor mijn kids in mijn tas. Natuurlijk had ik kunnen zeggen 'Nee joh, dankje, maar ik heb zelf iets mee'. Juist omdat ik zo hard heb gevochten om achter mijn idealen te gaan staan er voor uit te komen. Maar ik koos voor samen groeien. Ik koos ervoor te prijzen dat mensen hun hart openen voor verandering. Ik koos ervoor een signaal af te geven aan mijn kinderen en de mens waarmee ik samen leef, dat elke stap telt. Grote kans dat ik de volgende keer wel kies voor het cakeje in mijn tas, als er nog steeds ei in de taart zit. Stapjes zijn er om naar een groter doel te werken. Hier vind je tips om ei te vervangen in verschillende gerechten. En hier waarom

Tot slot deel ik deze video van een Mayim Bialik (Amy uit de The Big Bang Theory én Blossom uit Blossom)

Ongelooflijk om deze plantaardige kaas te proeven, er is nu niks meer wat ik nog hoef te missen!